Wat is auteursrecht?
Het exclusieve recht om een werk te publiceren en te verveelvoudigen, noemen wij het auteursrecht. Het auteursrecht is vastgelegd in de Auteurswet. Een werk kan bijvoorbeeld een muziekstuk, een boek, een kunstwerk of een wetenschappelijke publicatie zijn. Het auteursrecht rust veelal bij de persoon die het werk gecreëerd heeft. Het komt wel eens voor dat een werk meer dan één maker heeft. In dit geval rust het auteursrecht bij alle personen die een creatieve bijdrage aan het werk hebben geleverd. Het gevolg hiervan is dat voor het verveelvoudigen of openbaar maken van het werk de toestemming van alle rechthebbenden vereist is.
Waarop is auteursrecht van toepassing?
Wettelijk gezien vallen alle werken van kunst, letterkunde en wetenschap onder het auteursrecht. Hierbij is de kunstzinnige of wetenschappelijke waarde van het werk niet van belang. Voordat een werk auteursrechtelijke bescherming kan genieten, dient het echter wel aan een drietal voorwaarden te voldoen. Zo moet het werk een origineel karakter hebben. Dit houdt in dat het werk een eigen intellectuele en creatieve schepping van de maker is. Daarnaast dient het werk zintuigelijk waarneembaar te zijn. Dit betekent dat men het werk moet kunnen zien of horen. Ideeën worden om deze reden dus niet beschermd door het auteursrecht. Zodra een dergelijk idee wordt opgeschreven, is het auteursrecht echter wel van toepassing. Tot slot genieten alleen werken die niet enkel noodzakelijk zijn voor het verkrijgen van een technisch effect auteursrechtelijke bescherming. Voor deze werken is namelijk het octrooirecht in het leven geroepen.
Wat kan je doen als je auteursrecht geschonden wordt?
Een maker die auteursrecht geniet kan zich verzetten tegen inbreuken op zijn auteursrecht. Een voorbeeld van een dergelijke inbreuk is het zonder toestemming verveelvoudigen of verspreiden van een auteursrechtelijk beschermd werk door het op het internet te plaatsen. Indien er daadwerkelijk inbreuk is gemaakt op het auteursrecht, kan de maker via de rechter verdere verspreiding van zijn of haar werk verbieden. Daarnaast kan de maker een schadevergoeding vorderen voor de schade die hij of zij heeft geleden. Het Openbaar Ministerie kan zelfs overgaan tot strafrechtelijke vervolging, mits het om een opzettelijke inbreuk gaat. Er kunnen forse sancties staan op auteursrechtschending, waaronder een geldboete van maximaal €82.000,- of een gevangenisstraf van maximaal vier jaar.
Uitzondering op het auteursrecht
Er bestaan een aantal uitzonderingen op het auteursrecht. Dit betekent dat er in bepaalde situaties inbreuk mag worden gemaakt op het auteursrecht van een ander, zonder dat daar consequenties tegenover staan. Zo is het mogelijk om werken te kopiëren voor privégebruik. Ook mogen korte citaten zonder toestemming worden geciteerd, mits de naam van de auteur daarbij wordt vermeld. Tot slot is het gebruik van auteursrechtelijk beschermde werken ook toegestaan in het kader van onderwijsdoeleinden. Voor sommige uitzonderingen geldt dat de maker via collectieve regelingen een billijke vergoeding krijgt voor het gebruik van zijn of haar werk.
Hoe lang is het auteursrecht geldig?
Het auteursrecht vervalt zeventig jaar nadat de rechthebbende maker is overleden.
Is het auteursrecht overdraagbaar?
De maker kan het auteursrecht echter ook overdragen, we spreken dan van een auteursrechtoverdracht. Indien de maker ervoor heeft gekozen om zijn auteursrechten niet over te dragen, erven zijn testamentaire of wettelijke erfgenamen zijn auteursrechten bij overlijden.
